Ik ben al sinds mijn eerste studiejaar abonnee van Propria Cures. Dat is een soms literair, soms satirisch en in ieder geval tegendraads studentenblad, waar alleen mensen in mogen schrijven die het kunnen. De zittende redactie werft nieuwe redacteuren met de belofte: “Met één goede Nederlandse zin krijgt u ons plat.” Wat overigens niet waar is. Eén kromme zin volstaat om je stukje niet geplaatst te krijgen. Zelf probeerde ik de afgelopen 30 jaar regelmatig met ingezonden verhaaltjes de kolommen te halen. Dat is welgeteld twee keer gelukt. Ik was die twee keer erg blij, vooral omdat het tijdens het bewind van een nogal getalenteerde redactie was.

Maar goed, ik was dus sinds mensenheugenis lid van PC en bleef mijn lijfblad ook na onze emigratie naar het lieflijke Franse dorpje La Chapelle-Thècle gewoon ontvangen. Tot ik me – een paar maanden na de verhuizing naar ons tweede huis in Frankrijk – ineens realiseerde dat ik het vertrouwde vod al een tijdje niet gezien had. Ik ging eens navragen en inderdaad, ik was geen abonnee meer. Ik vrees dat ik PC heb overgeslagen in de verhuisberichten. Dus ik mailen.

De vervanger van de lieve ledenadministratrice en ‘moeder aller redacties’ Agnes bleek Dirk van Delft te zijn. Oud-redacteur en dus vanzelf een geschikte jongen. Dirk maakte me opnieuw abonnee en stuurde me naast het dubbeldikke zomernummer ook nog eens een welkomstgeschenk. Een boek. Of in ieder geval een in een donkerblauwe kartonnen kaft gebonden stapel velletjes, bedrukt met tekst.

Het bleek te gaan om de verhalenbundel ‘De rapen zijn gaar’ van voormalig PC-redacteur Henk Spaan. De verhalen gaan over Spaans tweede huis in Frankrijk. Voor alle duidelijkheid, hij had niet zoals ik al eerder een huis in Frankrijk. Hij heeft een huis in Nederland, dat hij kennelijk zijn eerste huis noemt. Daarnaast heeft hij een tweede huis. In Frankrijk.

Dirk dacht me natuurlijk een plezier te doen met dit boek, omdat ik in Frankrijk woon. Zelf dacht ik in eerste instantie ook dat me met ‘De rapen zijn gaar’ een plezier gedaan was. Tot ik ging lezen.

Op de eerste pagina kom ik onder meer de volgende zinnen tegen:
Haar benen komen goed uit in de afgeknipte pijpen. (benen in afgeknipte pijpen? Bel CSI!) Bij ons in de Corrèze draagt geen enkele vrouw of meisje boven de zestien een korte broek. (geen enkele meisje?)
Op de een of andere manier zie je de structurele afwezigheid van welstand het eerst aan de benen van een vrouw. (structurele afwezigheid van welstand? )
…suikerklonten in de koffie waarmee je iemand bewusteloos kunt slaan (koffie waarmee je kunt slaan?)
Je kunt de benen van de vrouwen in de Corrèze potig noemen. Bovendien is de huid niet van fluweel. (benen potig noemen? Huid van fluweel?)

Dit dus allemaal op de eerste pagina. En het gaat maar door. Het hele boek is vergeven van kromme zinnen en manke vergelijkingen. En van knoestige handen, dubbelgebogen bejaarden en ongewassen boerenheikneuters. Want ‘rapen’ is ook de grootste verzameling lollig bedoelde clichés over Frankrijk die ik in tijden gezien heb. En geloof me, ik lees nogal wat lollig bedoelde clichéverhaaltjes over Frankrijk.

In het eerste hoofdstuk wil Spaan iets kwijt over zijn verbouwingen. Hij zegt: “De Engelse journalist Peter Mayle werd miljonair met het schrijven van twee boeken over de romantiek van het verbouwen van een boerderij in de Provence. Geloof mij wanneer ik zeg dat het verbouwen van een boerderij allesbehalve romantisch is.” Kennelijk heeft hij de boeken van Mayle niet gelezen (hij noemt ze ook niet in de literatuurlijst achterin), want dan zou hij geweten hebben dat diens boeken juist verhalen van de lijdensweg die een verbouwing kan zijn.
Een stukje verder krijgt Mayle er nog eens van langs: “In een van Peter Mayles boeken komt een loodgieter voor die klarinet speelt. Met hem zou de schrijver de kwaliteit hebben doorgenomen van componisten uit de barok. Denkend aan mijn eigen loodgieter, moet ik hierom lachen. Peter Mayle doet zacht gezegd aan epische verdichting. Je kunt ook zeggen dat hij liegt.”
De Franse loodgieter van Spaan heeft namelijk te knoestige handen om klarinet te kunnen spelen en totaal geen verstand van muziek. Dus het bewijs is geleverd. Franse loodgieters en barok zijn onverenigbaar. Mayle liegt.

Mayle, de schrijver die miljonair werd met ‘A year in the Provence’, liegt. Spaan vertelt hoe het écht is in Frankrijk. En doet daarbij enorm zijn best om nét zo leuk laconiek te schrijven als zijn ‘vriend’ Martin Bril, die ook een huisje in de Corrèze haden het Franse leven raak kon neerzetten. Spaan noemt Bril regelmatig in de verhalen en dankt hem in het nawoord bovendien voor “het zetje dat ik nodig had om dit boek te maken”.

Nou, inderdaad. Je wordt bedankt, Bril. Jezus.