Wie geen rationele keuze kan maken uit twee ogenschijnlijk identieke opties, is ‘als een ezel tussen twee hooischelven’, leerden wij vroeger op school. Waarbij de ezel volgens de overlevering van honger (en besluiteloosheid) zou sterven. Mooi verhaal. Maar wat is precies een hooischelf? Ik begreep dat het een soort van stapel hooi moest zijn, maar die kwam je bij ons in het stedelijke Hilversum niet tegen. Ja, een hooimijt zag je nog wel eens op een boerderij, maar hooischelven? Nooit. En toen ik 30 jaar later eindelijk op het Franse platteland kwam te wonen, bestond de hooischelf niet meer. Balen, die zag je wel, maar steeds minder, want de moderne boeren geilt tegenwoordig op van die grote rollen met een touwtje er omheen. Of zelfs ingepakt in zo’n lilluk hooicondoom.
Schelven had ik nog nooit in het echt gezien dus. Maar toen ik vandaag langs een weiland reed met allemaal indianententjes van hooi er op, snapte ik meteen: da ben hooischelven! Prachtige handgemaakte hooischelven! Ik móest even stoppen voor wat foto’s. Ik vermoed dat dit weiland behoort aan een stichting die het historische boerenambacht levend wil houden. Die hebben hier kennelijk met de zeis het koren staan maaien om de halmen met aren en al tot schelven te bundelen. Later in het jaar hebben ze dan demonstraties waarbij ze met oude stoom- en dieseldorsmachines laten zien hoe de aren van graan worden ontdaan, waarna ze met grote manden het graan omhooggooien en weer opvangen, zodat de wind het kaf van het koren kan scheiden. Wie weet komen er zelfs nog wel heuse vlegels bij van pas! Dan val je als liefhebber van in onbruik geraakte woorden helemáál met je neus in de boter.
Nou ben ik qua boerenbedrijf geen nostalgisch type, maar vanwege die uitdrukking van de ezel en het mooie woord ‘hooischelven’, vond ik het toch leuk hier een stukje aan te weiden (hihi). Ter illustratie voor alle leerlingen die op school de opdracht krijgen iets te schrijven over die ezel en zijn hooischelven. Die zien er dus zó uit:
Gratis te gebruiken voor opstellen en schoolwerrkstukken. Commercieel gebruik alleen na overleg.
(dit artikel heb ik eerder geplaatst op Krek.Blog)
UPDATE: zoals Elz hieronder terecht opmerkt gaat het hier niet om hooischelven, maar om korenschoven. De graankorrels zit nog in de aren, dus is dit geen hooi. Bovendien, zo schrijft Liesbeth, is hooi gedroogd gras, en noemen we gedroogde graanstengels ‘stro’. Zo zie je maar weer hoe nauw het luistert, het landelijk vocabulaire.
Vorig jaar werd ik erop gewezen dat restanten van graan stro heet en geen hooi. Hooi is gemaaid gras. Stro wordt gebruikt als ‘vloerbedekking’ voor stallen. Hooi wordt door het vee gegeten.
Maar: hoe verklaren we dan het woord hooischelven. Toch ‘Het Bureau’ van J.J. Voskuil er nog eens op naslaanof het Meertensinstituut raadplegen?
Welbeschouwd zijn dit nog niet de restanten van graan. De aar zit er immers nog aan. Misschien heet het pas stro als het in de stal op de grond ligt? En hoe dik moeten de gras-, tarwe-, graan- of roggehalmen worden voordat ze stro genoemd mogen worden? Of is de eetbaarheid het hoofdcriterium?
Je kan er zo eindeloos spelen! #jeugdsentiment
Wij noemden die dingen korenschoof, meervoud -schoven. Heb ik op de lagere school met aanschouwelijk onderwijs mbv grote kleurplaten medegekregen.
Dat is misschien een correctere naam voor het ding, inderdaad. Er zit immers nog koren aan. Oh, genot, Elz! Weer een woord van de ondergang gered! Volgens Google translate, zeer betrouwbaar als het om enkele woorden gaat, is dat ‘une gerbe de blé’.