Vandaag wordt in het multiculticulturele museum Gargo 21, in het noorden van Parijs (XVIIIè) een expositie geopend van Afrikaanse kunstvoorwerpen van de drie jaar geleden vermoorde Franse RFI-radioreporter Jean Hélène.
De jarenlange Afrika-correspondent van RFI werd op 21 oktober 2003 in Abidjan (Ivoorkust) op de stoep van het politiebureau vermoord, toen hij (weer eens) verslag deed van politieke onlusten, geweld en de de burgeroorlog die toen hernieuwd in volle omvang oplaaide. Hij werd van dichtbij door een politieman door het hoofd geschoten. De dader is inmiddels tot 18 jaar cel veroordeeld.
De expositie bestaat uit Afrikaanse kunstvoorwerpen die Jean Hélène verzamelde in de vijftien jaar dat hij voor de Afrika-desk van de Franse Wereldomroep gestationeerd was in achtereenvolgens vrijwel alle Franssprekende landen in Oost-Afrika. De expositie bevat niet alleen beeldhouwwerken en houtsnijwerk, maar ook kralen, kleding, speren en andere ‘typische’ Afrikaanse voorwerpen.
Ook is een klein deel van de expo ingeruimd voor foto’s, boeken en publicaties die Jean Hélène (zijn echte naam was Christian Baldensperger) wijdde aan de jongste geschiedenis. Toen de Westerse wereld ( zo kort na de val van de Berlijnse Muur) nog niks wilde weten van de op gang gekomen volkerenmoord in Rwanda, probeerde hij Frankrijk (en de rest van de wereld!) wakker te schudden. De Franse politieke elite vond zijn waarschuwingen lange tijd reactionair nieuw kolonialisme.
Dat het leed en de te late internationale reacties op soortgelijke crises in Congo, Sudan en Ivoorkust zich herhaalden, is een verhaal apart. Jean Hélène werd in 2002 in Parijs adjunct-hoofdredacteur van RFI.
Toen het Vreemdelingenlegioen opnieuw ter bescherming van de Franse belangen naar Abidjan werd gestuurd, was hij weer ter plekke.
De moord op de 50-jarige Afrika-kenner schokte heel Frankrijk; het was niet alleen dagenlang voorpagina nieuws, ook nu nog trekt de ‘herdenkingsexpositie’ veel aandacht.
Daarbij gaan veel ‘recensies’ niet zo zeer over de waarde en betekenis van zijn verzamelde kunst, als wel opnieuw over de moeite van veel jonge Afrikaanse naties nog altijd hebben om op eigen benen te staan. Zij zijn een civiel ambassadeur kwijtgeraakt.
De galerie Cargo 21 in de ‘half-zwarte’ voorstad van Parijs richt zich vooral op inter-culturele contacten en uitwisselingen. Sommige exposities komen nu eenmaal wel in De Melkweg of Cargo 21, en niet in het Stedelijk of in het Louvre.
De expositie L’Afrique de Jean Hélène duurt tot 29 oktober.